Pijnstillers bij jonge kinderen

Een ziek kindje in huis brengt veel zorgen met zich mee. Je wil er alles aan doen zodat het snel beter wordt en zo weinig mogelijk pijn heeft.
Zowel voor koorts als voor pijn kan je een pijnstiller geven. Pijnstillers zijn geneesmiddelen en die zijn niet zonder risico. Bijwerkingen zijn mogelijk en ook verkeerd gebruik is snel gebeurd. Zeker als je kindje overstuur is en je zelf al wat uurtjes slaap hebt gemist.
Hieronder lees je hoe je pijnstillers bij kinderen veilig gebruikt:

Inhoud:

  • Wanneer
  • Types
  • Afwisselen
  • Suppo’s vs siroop
  • Extra aandachtspunten

Wanneer

  • Wanneer geef je een pijnstiller
    Je geeft enkel een pijnstiller als je kind duidelijke pijn heeft of koorts.
    Koorts:
    Bij jonge kinderen is er pas sprake van koorts boven 38-38,5°C. Boven 37,5 is verhoging en dit hoeft niet altijd behandeld te worden.
    Ook na een vaccinatie hoef je bij verhoging niet meteen iets te geven. Enkel als het kind zich zichtbaar niet goed voelt, kan het.
    Geef je een geneesmiddel voor koorts, dan is die niet meteen volledig weg.
    Als de koorts met 1°C zakt, dan heeft de pijnstiller gewerkt. Meer mag je hier niet van verwachten. Heeft je kind 39°C, dan mag je niet verwachten dat de koorts helemaal weg is na een uur. Koorts is een symptoom en de pijnstiller behandelt dit symptoom en niet de ziekte zelf. Na enkele uren komt de koorts meestal ook terug.
    Pijn:
    Bij bijvoorbeeld tand-,keel,-oorpijn werken pijnstillers heel goed. Hieronder lees je bij welke pijnen je geen pijnstillers geeft.
  • Wanneer geef je geen pijnstiller
    Kinderen klagen geregeld van buikpijn omdat ze hun gevoel niet anders kunnen uitdrukken. Krampen, misselijkheid, zuur, stress, opgeblazen gevoel,… voor hen is het allemaal buikpijn.
    Daarnaast uiten emotionele problemen zich bij kinderen ook vaak als buikpijn: Stress en angst zijn hier goede voorbeelden van.
    In al deze gevallen hebben pijnstillers geen zin.
    !Bij maagproblemen zijn pijnstillers, vooral op basis van ibuprofen, sowieso af te raden.
    Ibuprofen is slecht voor de maag en kan maagpijn en/of zuurklachten geven.
    Een kind dat zich niet goed voelt, zonder dat er pijn of koorts is, geef je ook geen pijnstillers. Dit horen we regelmatig in de apotheek, maar heeft geen zin. Een kind zal zich nadien wel beter voelen omdat bij hen het placebo-effect niet te onderschatten is. Vooral de woorden “Hierna ga je snel beter zijn” en geruststelling doen veel, niet de pijnstiller.

Welke types

Voor kinderen zijn er 2 soorten pijnstillers op de markt: Ibuprofen en paracetamol. Andere pijnstillers worden, buiten het ziekenhuis, bijna nooit voorgeschreven.

  • Paracetamol:
    Dit is de meest gebruikte en veiligste pijnstiller. Dafalgan en Perdolan zijn de 2 merken op onze markt.
    !Voor volwassenen bestaat er ook Perdolan met paracetamol en aspirine. Voor kinderen is dit dus anders.
    Paracetamol mag gegeven worden aan baby’s (wel enkel na advies) en mag ook nuchter.
    Gebruik: max. 3-4 x per dag volgens gewicht en minstens 4 u tussen 2 dosissen. De 4 u is het absolute minimum en 4 x per dag is per 24 u. Geef je het overdag strak elke 4 u; dan ga je ’s nachts meer tijd moeten tussen laten.
  • Ibuprofen:
    Voor kinderen is er Nurofen, Perdophen en ibuprofen van een generisch merk.
    !Voor volwassenen bestaat er ook nog Brufen en Spidifen.
    Ibuprofen mag niet voor de allerkleinste baby’s: het mag niet beneden 6 kg of 3 maanden.
    Je mag het ook niet geven bij windpokken omdat hierbij een ernstige nevenwerking kan ontstaan.
    Ibuprofen mag max. 3 x per dag (24 u) en er moet minstens 6 u tussen 2 dosissen. Je mag dit dus minder vaak geven dan paracetamol. Omdat ibuprofen slecht is voor de maag, wordt aangeraden om het enkel te geven als het kindje goed kan eten. Dit geldt voor de siroop en de suppo’s.
    Bij ibuprofen moet je ook meer opletten bij mogelijke uitdroging. Bijvoorbeeld bij overgeven, diarree, koorts of een hittegolf kunnen jonge kinderen snel uitgedroogd geraken. Ibuprofen belast de nieren waardoor de kans op uitdroging en nierproblemen nog vergroot.

Afwisselen

Soms geef je een pijnstiller en komt de koorts al terug voor je een volgende dosis mag geven. Of is de koorts zo hoog, dat hij onvoldoende zakt met Ă©Ă©n soort.
Dan wordt wel eens aangeraden om ibuprofen en paracetamol af te wisselen.
!Doe dit liever niet op eigen houtje. Als koorts onvoldoende zakt, dan moet je naar de dokter en kan het na diens advies.
Klok rond behandelen:
Als je 4 u tussenlaat bij paracetamol of 6 u bij ibuprofen, dan kom je op 24 u niet toe met 1 soort. Door de beide af te wisselen, kan je wel de klok rond behandelen. Een voorbeeldschema:
8 u: voeding + ibuprofen
12 u: paracetamol
14 u: voeding + ibuprofen
18 u: paracetamol
20 u: voeding + ibuprofen
00 u: paracetamol
Wordt hij of zij ’s nachts nog wakker met koorts, dan kan je rond 4u nog extra paracetamol geven.
!Het is niet de bedoeling om zonder een arts te bezoeken dit schema te gebruiken!
Bij koorts die sneller terugkomt kan je tussen de 2 verschillende pijnstillers ook iets minder tijd tussen laten; bijvoorbeeld 3 u. We gaan er vanuit dat het kindje ’s nachts toch iets langer dan 4 u aan een stuk kan slapen, dus het schema kan nog ongeveer gevolgd worden.

Suppo’s versus siroop

Zowel ibuprofen als paracetamol bestaan in suppo’s en siroopvorm.
Siroop geniet de voorkeur omdat je het exact kan doseren volgens het gewicht van het kindje en je weet ook hoeveel hij opneemt (behalve bij overgeven).
Bij suppo’s is de dosering niet exact voor het gewicht, dus je kan onder- en overdoseren. Ook worden suppo’s niet altijd volledig opgenomen, waardoor je niet weet hoeveel ze juist in hun lichaam krijgen.
Suppo’s worden over het algemeen enkel aangeraden als er erg veel overgegeven wordt en de siroop geen uur wordt binnengehouden. Of als het kind geen enkele siroop lust.
! alle siropen met paracetamol en ibuprofen mogen met eten/andere dranken worden vermengd om de smaak te verbeteren.

Extra tips:

  • Suppo’s met de platte kant eerst opsteken.
  • Ibuprofen suppo’s zijn niet beter voor de maag dan de siroop. Bij maaglast dus best enkel paracetamol geven.

Extra aandachtspunten

  • Goed gebruik:
    • Wissel de pipetten van verschillende siropen nooit uit. Deze zijn productspecifiek. Een pipet voor Dafalgan mag bijvoorbeeld niet bij de fles van Perdolan of Nurofen.
    • Pipetten hebben een aanduiding per kg en ml, kijk altijd of je de juiste kant afleest.
    • Volg de voorgeschreven dosering. Overdoseren is schadelijk, maar te voorzichtig zijn en onderdoseren is ook niet nodig.
      !vroeger werd bij Perdolan af en toe gezegd dat je mocht overdoseren. De fabrikant heeft recent de pipetten aangepast waardoor dit niet meer mag.
    • Schrijf de datum dat je een fles opent op de verpakking. Geopend zijn ze maar een paar maanden houdbaar.
    • Een kind is geen mini-volwassene. Probeer nooit een geneesmiddel voor volwassenen te verkleinen naar een “kinder”dosis. Bestaat er geen kinderversie, dan is daar een reden voor. Schrijft een dokter zoiets voor, doe het dan enkel na dat voorschrift en houd geen restjes bij voor een volgende keer.
      Aspirine is een bekend voorbeeld dat je niet aan kinderen mag geven.
  • Zelf behandelen
    Er zijn veel richtlijnen voor wanneer je een arts moet raadplegen. We gaan ze in dit artikel niet bespreken. Belangrijk is dat je met een kind beter iets te vaak naar de dokter gaat dan te weinig. Zeker bij baby’s en peuters behandel je liever niet zonder advies.
    Belangrijke voorbeelden:

    • Een baby jonger dan 3 maanden met koorts mag je nooit zelf behandelen, altijd eerst naar de dokter.
    • Bij oudere kindjes: steeds naar de dokter als koorts langer dan 3 dagen aanwezig is.
    • Kinderen drogen sneller uit dus bij overgeven of diarree met koorts: ook naar de dokter.

Op de website van Gezondheid.be vind je een goede lijst van wanneer je naar de dokter moet met een kind.
gezondheid.be
Ook de website van Kind&Gezin is een betrouwbare bron
https://www.kindengezin.be/gezondheid-en-vaccineren/koorts/