6 veelgestelde vragen over luizen

1. Wat zijn luizen en hoe weet ik of ik er heb?

Volwassen luizen

Hoofdluizen zijn parasieten die bij de mens op de hoofdhuid leven en zich voeden met bloed. Ze zijn ongevaarlijk (ze dragen geen ziektes over) en geven als voornaamste klacht jeuk.
Niet iedereen krijgt jeuk, dus om te weten of je er hebt, moet je de hoofdhuid controleren. Dit kan o.a. met de nat-kam methode.
Ze zijn ongeveer 3 mm groot, dus ze zijn met het blote oog zichtbaar. Ook neten of eitjes zijn zichtbaar, maar ze zijn nog een stuk kleiner. Deze zijn meestal wit en vind je vooral vastgekleefd aan het haar, dicht bij de hoofdhuid.
Je kan het haar controleren door het te kammen met een luizenkam en die, na elke kambeweging, af te vegen op (witte) keukenrol. De luis zelf is grijs/bruin, dus je zal ze met het blote oog zien op de keukenrol. Vooral in de nek en achter de oren kan je ze aantreffen.

2. Welke producten zijn het effectiefst?

De luizenproducten uit de apotheek zijn allemaal goed werkzaam op voorwaarde dat je ze correct gebruikt. Of je nu spray, shampoo of lotion neemt, ze zijn allemaal effectief. Er zijn producten op basis van siliconen, permethrine (een pesticide) en vetzuren als isopropylmyristaat. In studies is hun effectiviteit gelijkwaardig.
Aandachtspunten voor een geslaagde behandeling:

• Herhalen na 7 dagen*.
  Belangrijk is dat je alle producten 2 x gebruikt; ook de zogenaamde “once” producten. Een eerste keer om alle luizen te doden en na 7 dagen opnieuw om eventueel overgebleven en uitgekomen eitjes te doden. Een eitje komt uit na ongeveer 7 dagen en een luis heeft ook 7 dagen nodig om nieuw eitjes te leggen. Daarom is het van belang om de 2^e behandeling na 7 dagen te doen. Zowel sneller terug behandelen als later kunnen de behandeling laten mislukken.
  * er zijn (een klein aantal) producten die pas na 10 dagen worden herhaald, lees dus steeds de bijsluiter.
• Voldoende product gebruiken.
  Voor lang en dik haar, kan het zijn dat je een kwart tot één derde flesje product nodig hebt voor 1 behandeling. Veel meer dus dan wat je gewend bent met een gewone shampoo.
  Het haar moet volledig bedekt zijn met product. Zowel ter hoogte van de hoofdhuid (ook de nek en achter de oren), als de volledige lengtes van het haar.
• Controleer en behandel het hele gezin tegelijkertijd.
  Behandel je bijvoorbeeld jezelf een dag later dan je kinderen, dan kan je hen al opnieuw besmetten.
• Breng de school op de hoogte bij kinderen.
  Zolang niet alle kinderen van een klas behandeld worden, blijven ze het aan elkaar doorgeven.

De nat-kam methode is ook een zeer effectieve behandeloptie. Hoe je te werk gaat, lees je hier.
Tussen behandelingen door en als test om te zien of iemand luizen heeft, is dit eveneens aan te raden.

3. Kan je ze van huisdieren krijgen?

Neen, luizen kunnen niet overleven bij dieren. Vlooien kunnen ook niet overleven bij mensen (ze durven wel eens bijten, maar blijven niet op je lichaam).

4. Moet ik enkel het haar behandelen of ook het huis?

Luizen worden vooral verspreid door “haar op haar” contact. Via kleding, beddengoed of andere materialen komt verspreiding eigenlijk veel minder voor. Ze verlaten zelden de hoofdhuid. Ze kunnen soms voorkomen op bijvoorbeeld kleding, beddengoed of kammen, maar niet gewoon in huis.
Luizen sterven bij temperaturen boven 60°, dus kleding en beddengoed op deze temperatuur wassen, mag altijd. Stoffen die je niet warm kan wassen, kan je 2-3 dagen afgesloten bewaren. Luizen overleven niet als ze meer dan 2 dagen geen bloed drinken. Stoffen zetels en autostoelen kunnen gestofzuigd worden.
Het huis behandelen met pesticiden heeft geen zin.

5. Werken preventieve producten zoals speciale haarelastiekjes of sprays met essentiële olie?

Geen enkel preventief product heeft een bewezen werking in de praktijk. Essentiële oliën lokken bovendien soms allergische reacties uit. Gebruik dit dus liever niet. Ook azijn, kokosolie, haarverf,… werken niet preventief.
Luizen houden niet van bepaalde geuren zoals lavendel, wat vaak gebruikt wordt in preventieve sprays. Maar ze gaan toch liever op een hoofdje zitten met een lavendelgeur, dan te moeten sterven als ze eraf blijven.

6. Waarom lijkt het of mijn kind telkens opnieuw luizen krijgt, is er resistentie?

In sommige landen wordt er resistentie gezien tegen een deel van de producten (o.a. permethrine). Dit is in minder dan 10% van de gevallen van langdurige besmetting met luizen de oorzaak.
Meestal is een verkeerde behandeling of herbesmetting de boosdoener.
Zeker als er een luizenplaag op school is, kan het zijn dat je kind regelmatig terug luizen krijgt.
Een behandeling is alleen effectief als alle kinderen correct en tegelijk behandeld worden. Zijn er kindjes in de klas die niet, of fout behandeld worden, dan zal jouw kind ook geregeld terug luizen kunnen krijgen.
Als er luizen zijn op school, controleer je kind dan regelmatig en ook de rest van het gezin.

Nog vragen over luizen? Stel ze dan aan je apotheker!
Hier vind je een lijst met apotheken die je ook online (zelfs via Facebook) kan bereiken.