Oorontstekingen bij jonge kinderen
Oorontstekingen zijn een grote kopzorg voor ouders met kindjes van 0 tot 6 jaar.
Wel of geen buisjes, mogen ze zwemmen, antibiotica of afwachten,…
Veel vragen en weinig duidelijke antwoorden.
Wij proberen met enkele veelgestelde vragen duidelijkheid te brengen:
- Is er antibiotica nodig?
- Neusdruppels in plaats van oordruppels?
- Waarom zijn oordruppels op voorschrift?
- Kan je oorontstekingen voorkomen?
- Kan je oorontstekingen krijgen door bad-/of zwemwater?
- Hoe ontstaan oorontstekingen?
- Wat betekent water achter het trommelvlies?
- Wanneer heeft een kind buisjes nodig?
1. Is er bij een oorontsteking antibiotica nodig?
Niet altijd:
Oorontstekingen kunnen zowel door bacteriën als virussen veroorzaakt worden. Bij virussen heeft antibiotica geen nut. Daar is uitzieken, pijnstilling geven en de neus spoelen* de boodschap.
*Verderop meer hierover
Bij een bacteriële infectie kan antibiotica nodig zijn, als het niet vanzelf overgaat.
Kan je zelf het verschil zien?
Neen, een arts kan in het oor, de neus en de keel kijken om na te gaan of een infectie bacterieel of viraal is. Voor hen is het ook niet altijd meteen duidelijk zichtbaar. Veel artsen nemen daarom een afwachtende houding aan: is er na 5-7 dagen geen beterschap, of gaat de koorts omhoog: dan moet je teruggaan voor antibiotica.
Een virale infectie kan ook overgaan in een bacteriële infectie: een zogenaamde surinfectie. De virussen hebben lelijk huisgehouden, waardoor bacteriën meer kans krijgen om te groeien.
Je kan dus niet voorspellen of er antibiotica nodig zal zijn, enkele dagen afwachten is steeds het advies.
2. Ik krijg neusdruppels voorgeschreven en geen oordruppels, klopt dit wel?
Ja dat klopt:
Oordruppels doen eigenlijk weinig bij een middenoorontsteking (behalve de ouders geruststellen).
De infectie komt doorgaans van binnenuit en niet via het oor zelf.
Oordruppels geraken niet heel ver in het oor, waardoor ze weinig gaan doen.
Ze mogen ook niet te diep in het oor, want dan kunnen ze soms zelfs schadelijk zijn (zie vraag 3).
De neus en het oor zijn met elkaar verbonden. Neusdruppels die je in de neus gebruikt, ontzwellen ook het oor. De neus spoelen of reinigen met een neuspeer of neuszuiger verlicht ook de druk op het oor.
Neusdruppels zijn dus vaak effectiever dan oordruppels om pijn te verlichten.
3. Waarom zijn bijna alle oordruppels op voorschrift?
Oordruppels mogen alleen gebruikt worden als het trommelvlies intact is. Is het trommelvlies gescheurd, dan kunnen de oordruppels te diep in het oor komen en daar schade aanrichten. Jijzelf, en wij als apothekers, kunnen niet weten of het trommelvlies beschadigd is. Dit kan alleen een arts vaststellen. Daarom zijn bijvoorbeeld pijnstillende oordruppels of oordruppels met antibiotica op voorschrift.
Bij pijn in het oor of een ontsteking kan het trommelvlies gescheurd zijn.
4. Mijn kindje heeft regelmatig oorontstekingen na een verkoudheid, kan ik dit voorkomen?
Niet altijd, maar je kan de kans op een oorontsteking wel verminderen door de neus goed te spoelen en/of het snot te verwijderen met een neuspeertje of neuszuiger.
Je kindje snel aanleren om zijn neusje te snuiten, kan ook helpen.
Als het teveel aan slijm ophoopt in de neusholtes, gaat het ook richting de gehoorgang, waardoor die kan ontsteken. Zo ontstaan oorontstekingen.
5. Kan mijn kindje oorontstekingen krijgen van het badwater of door te gaan zwemmen?
Nee, een middenoorontsteking komt door vocht in het binnenoor. Vocht van buiten het oor kan binnenin geen ontsteking veroorzaken bij een normaal oor. Wat wel soms kan, is een zwemmersoor: Dit is een ontsteking van de huid van het buitenste deel van het oor. Meer info over een zwemmersoor (otitis externa): gezondheid.be/zwemmersoor
6. Wat is de oorzaak van een oorontsteking?
Een acute (midden) oorontsteking volgt vaak op een infectie van de bovenste luchtwegen. Die wordt bij kinderen meestal veroorzaakt door een virus (vaak een verkoudheidsvirus of RSV) en minder door bacteriën.
Bij een verkoudheid zwelt het slijmvlies van de neus-/keelholte op. Hierdoor kan de verbinding tussen neus-/keelholte en middenoor (de buis van Eustachius) dichtgaan. Dit gebeurt bij kinderen gemakkelijker omdat de de buis van Eustachius nog niet is volgroeid. Het middenoor is dan afgesloten. Virussen of bacteriën in het middenoor kunnen zich vervolgens gaan vermenigvuldigen. Zo ontstaat de ontsteking. Dit is pijnlijk en geeft ook vaak koorts.
Door de ontsteking kan vocht ontstaan in het middenoor. Het vocht kan niet weg omdat de buis van Eustachius dichtzit. Door de ophoping van vocht komt er druk op het trommelvlies te staan. Dit kan erg pijnlijk zijn. Soms breekt het trommelvlies open (trommelvliesperforatie) en loopt het ontstekingsvocht naar buiten. Dit is dan een loopoor (of otorroe). De pijn verdwijnt daarna meestal snel. Het trommelvlies gaat vanzelf weer dicht.
7. Mijn kindje heeft vocht achter zijn trommelvlies, wat betekent dit?
Na een oorontsteking kan er vocht achterblijven in het middenoor. Dit gaat normaal vanzelf weg, maar soms kan dit problemen veroorzaken: Blijft het vocht langdurig aanwezig, dan is de kans op nieuwe ontstekingen groter en kunnen er gehoorproblemen optreden. Dit is eerder zeldzaam, maar toch iets waar veel (kinder-)artsen altijd even naar kijken.
8. Wanneer zijn buisjes nodig?
8/10 kindjes beneden 3 jaar krijgen 1 of meerdere oorontstekingen per jaar. Na hoeveel oorontstekingen er buisjes zinvol zijn, is te bespreken met een kinder- of neus-keel-oor-arts. 4 op 1 jaar of 3 in 1 winterseizoen vind je wel eens terug als leidraad. Het aantal is echter niet de enige factor die bekeken wordt:
De dokter gaat na of het lang duurt voor de ontstekingen genezen en/of er lang vocht achter het trommelvlies aanwezig blijft. Daarnaast kijkt men of er hinderlijk gehoorverlies en/of langdurige klachten van afwijkend gedrag zijn.
Afwijkend gedrag:
Het middenoor is standaard gevuld met lucht. Bij ontstekingen met vocht. Dit vocht zorgt ervoor dat geluidstrillingen anders binnenkomen en worden gedempt. Dit geeft gehoorverlies. Hierdoor kan het gedrag van uw kind veranderen: het kan luider beginnen praten of, het omgekeerde: eerder stiller gaan praten; het kan in zichzelf gekeerd geraken.
Bij kindjes met gehoorverlies door langdurig vocht in de gehoorgang zijn buisjes een oplossing.
