Geneesmiddelen tijdens de zwangerschap

Geneesmiddelen die jij gebruikt, komen ook bij je ongeboren kindje. Producten die voor jou onschadelijk zijn, kunnen je foetus wel schaden omdat zijn organen nog moeten ontwikkelen. Organen in ontwikkeling zijn vatbaar voor afwijkingen. Ook de organen die geneesmiddelen afbreken en uit het lichaam verwijderen, de nieren en lever, zijn nog niet helemaal ontwikkeld. Hierdoor kan je kindje geneesmiddelen moeilijker, of soms nog niet, afbreken. Geneesmiddelen blijven langer in de bloedbaan en kunnen meer schade aanrichten.
Neem dus nooit iets in zonder eerst advies te vragen of de bijsluiter te lezen.
Ook natuurlijke en plantaardige geneesmiddelen zijn een no-go tijdens de zwangerschap, tenzij expliciet op de verpakking staat dat het veilig is.

Hieronder bekijken we enkele geneesmiddelen zonder voorschrift.
Neem je geneesmiddelen op voorschrift, bespreek ze dan altijd met je gynaecoloog en huisarts of apotheker. Wil je zwanger worden, bekijk dan vooraf al of bepaalde medicatie gestopt of veranderd moet worden.

We werken met een kleurcode:
groen is veilig
geel is waarschijnlijk veilig maar niet 100% zeker, (of veilig in lage doseringen)
oranje is onzeker/onveilig
rood is zeker onveilig

Veel voorkomende geneesmiddelen:

Pijnstillers:

Om in te nemen:
Zonder voorschrift is enkel paracetamol 500mg (Dafalgan) veilig. Het gaat om lage dosissen en kort gebruik. Bij hoge doseringen kan het schadelijk zijn voor de lever van het kind.
Alle andere pijnstillers: onveilig: Ze hebben effecten op het ongeboren kind. Sommige ontstekingsremmers zijn tijdens bepaalde trimesters wel veiliger, maar niet de gehele zwangerschap. Neem ze dus nooit zonder voorschrift.
Voorbeelden van onveilige pijnstillers: Ibuprofen (Nurofen,Spidifen, Brufen, Perdofemina,…) Aspirine (Excedryn, Perdolan compositum).
Om te smeren:
Producten tegen pijn en ontsteking om te smeren, zoals Voltaren en Flexium, komen via de huid in je bloedbaan terecht. Hierdoor zijn ze niet veilig tijdens de zwangerschap.

Producten voor verkoudheid:

Algemeen:
Een verkoudheid is iets dat uit zichzelf overgaat binnen 3-7 dagen. Je kan soms langer rondlopen met een hoest, maar ook die verdwijnt gewoonlijk binnen 2 weken. Geen enkel geneesmiddel laat je verkoudheid sneller overgaan. Ze zijn er enkel om de symptomen te verlichten. Iets innemen is dus vaak niet noodzakelijk.
Tabletten om in te nemen tegen verkoudheid zijn over het algemeen niet veilig. Voorbeelden: Sinutab, Rhinathiol, Rhinofebryl,…
Hoestsiropen
Ook hoestsiropen worden afgeraden tijdens de zwangerschap. Zeker de klassiekers met dextromethorfan en codeïne zoals Bronchosedal, Tussorhinatiol, Toularyx,… Er zijn te weinig gegevens om zeker te zeggen of ze veilig zijn. Omdat hoest een voorbijgaande klacht is, wordt aangeraden om gewoon niets te nemen. Gesuikerde bonbons of keeltabletjes stillen kriebelhoest ook.
Ook met plantaardige of homeopathische siropen moet je opletten. Niet alle planten zijn onschuldig en veel van deze siropen bevatten alcohol als oplosmiddel.
Neussprays
In lage dosis zijn de meeste neussprays veilig, maar enkel voor kortdurend gebruik (max. 5 dagen). Bij langduriger gebruik of als je meer dan 3 x per dag sprayt, kunnen ze door de placenta geraken.

Neusspoelingen of sprays op basis van zout water zijn wel geheel veilig.

Medicijnen voor allergie

Cetirizine en Loratadine worden als veilig aanzien. Bij andere (nieuwere) producten zijn er te weinig gegevens bekend om zeker te zijn. Moet je langdurig iets nemen voor allergie: vraag dan eerst raad aan je gynaecoloog.

Maag/darmklachten

Maagzuur
Een veel voorkomend probleem. Gaviscon en Maalox zijn over het algemeen veilig in gebruik. Producten met voorschrift zoals Ranitidine (Zantac) en Omeprazol zijn ook veilig, maar neem ze niet op eigen houtje. Pantoprazol is waarschijnlijk veilig, dus hier niet eerste keuze.
Misselijkheid
Motilium (domperidon) is tegenwoordig op voorschrift, maar is niet veilig tijdens de zwangerschap. Heb je het nog liggen, neem het dan niet in.
Zonder voorschrift zijn er recent heel veel goede middeltjes uit de handel genomen zoals Postafene. Producten op basis van gember zoals Antimetil en Emistyl zijn wel veilig.
Primperan wordt vaak voorgeschreven en is veilig op voorwaarde dat het max. 3 x 1 per dag wordt genomen
Navalit is een nieuw geneesmiddel specifiek voor misselijkheid tijdens de zwangerschap. Het is op voorschrift, maar wel veilig.
Diarree
Geneesmiddelen om de buikloop te stoppen zoals Loperamide (Imodium) en Tiorfix zijn niet veilig tijdens de zwangerschap.
Producten voor de darmflora (zoals Enterol, Probactiol,…) zijn veilig.
Constipatie
De meeste siropen en zakjes zijn veilig (vb. Dulcosoft, Lactulose, Movicol). Pas op met kruiden en plantaardige producten zoals thee of Grunwalder. Deze zijn niet zo onschuldig.
Heb je ook beenkrampen ‘s nachts: neem dan magnesium.
Veel magnesiumsupplementen hebben een vlottere stoelgang als nevenwerking dus dan vang je 2 vliegen in 1 klap 🙂😊

Nog even dit:

Waarom zo veel onzekerheid?
Dit heeft 2 redenen:

Weet dat geen enkel geneesmiddel 100% vrij is van nevenwerkingen. Ook al is het vrij van voorschrift of mag je het nemen van je arts, neem het dan enkel indien het echt nodig is. Zelfs iets wat algemeen als veilig wordt beschouwd zoals paracetamol (Dafalgan) kan de kans op astma verhogen bij kinderen als de moeder het regelmatig neemt tijdens de zwangerschap.
Geneesmiddelen worden niet getest op zwangere dames. De gegevens die er zijn, komen uit dierproeven, modellen of uit ervaring. Iets dat al jaren genomen wordt, en geen afwijkingen geeft bij kinderen is waarschijnlijk veilig, maar je kan het dus niet met 100% zekerheid zeggen. Ook iets dat bij dieren geen kwaad kan, is niet altijd een garantie dat het ook zo is voor mensen (denk maar aan het softenonverhaal https://www.deblock.belgium.be/nl/softenon-belang-van-slachtoffers-primeert).

Twijfel je nog?
Vraag het dan aan je apotheker of stuur ons een mail: web@afscv.be
Meewerken aan een veiligere toekomst?
KU Leuven zoekt (aanstaande) ouders om deze enquête in te vullen.